Nói đến viên băng phiến hay còn gọi là long não thì hầu như ai cũng biết, chị em phụ nữ thường mua về để trong tủ quần áo với công dụng đuổi mối mọt, gián hiệu quả. Bên cạnh những tiện lợi của viên băng phiến, nhiều chị em cũng thắc mắc không biết chế phẩm này có ảnh hưởng đến sức khỏe nếu thường xuyên ngửi phải mùi long não này hay không… Để giải đáp thắc mắc này cũng như hiểu rõ hơn về tác hại của việc sử dụng băng phiến (long não) không đúng cách, chị em cùng tham khảo bài viết viên băng phiến (long não) đuổi chuột là gì, có hại sức khỏe không sau đây nhé.
Có thể bạn đang quan tâm: con chó và mèo sợ gì nhất
Viên băng phiến là gì?
Công dụng của băng phiến
Băng phiến (long não) là một chất rắn kết tinh màu trắng hay trong suốt giống như sáp với mùi thơm hăng mạnh đặc trưng. Đây là một loại terpenoid với công thức hóa học C10H16O, được tìm thấy trong gỗ của cây long não, ngoài ra nó cũng có thể được tổng hợp từ nhựa thông.
Băng phiến là chế phẩm có tác dụng đuổi côn trùng, mối mọt, rận rệp phá hoại quần áo được nhiều người ưa chuộng sử dụng. Tuy nhiên, viên long não dễ gây ngộ độc nếu không biết cách sử dụng, các bạn nên lưu ý điều này.
Băng phiến gồm 2 loại:
- Loại băng phiến thế hệ cũ: được sản xuất từ hóa chất Napthalen, điều chế từ than đá hoặc từ quá trình tinh chế dầu hỏa.
- Loại băng phiến thế hệ mới: được làm từ hóa chất Diclorobenzen.
Do rẻ tiền và dễ sản xuất hơn, nên băng phiến thế hệ cũ được dùng nhiều ở các nước đang phát triển. Riêng ở Mỹ và châu Âu, loại băng phiến thế hệ cũ này rất ít được sử dụng vì độc tính cao.
Các bạn lưu ý không nên nhầm lẫn băng phiến (long não) đuổi côn trùng với long não dùng trong y học. Để hiểu rõ hơn về loại long não dùng trong y học, chúng ta cùng tìm hiểu sơ lược về loại long não này nhé:
- Long não trong y học được chiết xuất từ một loài cây mọc ở các nước nhiệt đới cũng có tên là cây long não.
- Thành phần chính là chất Camphor có tính sát trùng, gây tê và kích thích tim mạch, kích thích thần kinh, gây sảng khoái hưng phấn nhẹ.
- Thành phần Camphor trong long não được dùng trong y học thường ở dưới dạng tinh dầu dùng ngoài da, và có trong thành phần các loại thuốc ho, thuốc tai mũi họng, hoặc một số thuốc chống suy nhược mệt mỏi với liều thích hợp. Đặc biệt, nếu dùng liều cao vẫn có khả năng gây ngộ độc.
Các tính chất của băng phiến
Băng phiến có tính thăng hoa: có nghĩa là băng phiến có khả năng chuyển từ thể rắn sang thể khí mà không cần qua giai đoạn trung gian là chất lỏng ở điều kiện nhiệt độ bình thường. Vì vậy, viên băng phiến để trong tủ sẽ bay hơi tạo mùi xua đuổi côn trùng, rận rệp.
Khi thăng hoa, băng phiến có mùi thơm và hăng mạnh, nhưng lại có vị ngọt, vì vậy mà nhiều người thích mùi này, đặc biệt, một số nơi còn dùng băng phiến như chất tạo khử mùi hôi ở môi trường xung quanh. Tuy nhiên, điều này là hết sức sai lầm, gây ngộ độc và ảnh hưởng đến sức khỏe vô cùng nghiêm trọng.
Băng phiến có hại cho sức khỏe không?
Nếu sử dụng băng phiến không đúng cách, sẽ gây ngộ độc cho người sử dụng. Băng phiến gây ngộ độc cấp nhất là trẻ em dưới 5 tuổi.
Khi không may nuốt nhầm hoặc hít quá nhiều hơi băng phiến trong môi trường kín, thiếu khí trời, không thông thoáng sẽ dẫn đến ngộ độc. Đặc biệt, ở trẻ nhỏ rất dễ bị ngộ độc vì khi mặc quần áo vừa lấy ra khỏi tủ có chứa viên thuốc này, hơi còn bám rất nhiều, lâu trên quần áo. Ngoài ra, băng phiến có thể hấp thu trực tiếp một phần qua da của trẻ, từ đó có thể gây độc với cơ thể của trẻ. Hơn nữa, băng phiến còn gây ngộ độc mãn nếu hít chất này dưới dạng hơi trong thời gian dài.
Sau đây là liều băng phiến gây ngộ độc cũng như triệu chứng ngộ độc và cách xử trí hiệu quả:
Liều băng phiến gây ngộ độc
– Liều băng phiến gây ngộ độc cấp:
- Đối với long não loại thế hệ cũ: chỉ cần nuốt 1-2 viên (1gram) là có thể bị ngộ độc, đặc biệt nếu nuốt đến 4-8 viên là có thể gây tổn thương thần kinh thậm chí tử vong.
- Đối với long não loại thế hệ mới: liều độc cao hơn, có thể lên đến 30-40 viên mới gây ngộ độc cấp.
– Liều băng phiến gây ngộ mãn:
- Đối với long não loại thế hệ cũ: nếu tiếp xúc thường xuyên theo đường hô hấp thì nồng độ an toàn tối đa là 0,003mg/m3 không khí. Nếu tiếp xúc theo đường ăn uống liều lượng tối đa có thể an toàn là 0,02mg/kg cân nặng cơ thể.
- Đối với long não loại thế hệ mới: nếu tiếp xúc theo đường hô hấp thì nồng độ an toàn tối đa trong không khí là 75ppm. Nếu tiếp xúc theo đường ăn uống thì nồng độ an toàn tối đa là 0,075mg/lít nước.
Các triệu chứng ngộ độc băng phiến
– Các triệu chứng ngộ độc cấp:
- Khi bị ngộ độc cấp băng phiến, bệnh nhân sẽ có các triệu chứng: buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy, vàng da, tiểu sậm màu, nhức đầu, bồn chồn, kích động, lú lẫn, co giật rồi hôn mê, thậm chí có thể tử vong.
- Ngộ độc cấp băng phiến gây vỡ hồng cầu làm thiếu máu, gây hoại tử gan, tổn thương thần kinh, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
– Các triệu chứng ngộ độc mãn:
- Khi bị ngộ độc mãn băng phiến, bệnh nhân có thể tiêu chảy kéo dài, viêm hô hấp trên (mũi hầu, họng) và hô hấp dưới (khí quản, phế quản, phổi) mãn tính, đục thủy tinh thể, tổn thương võng mạc (lớp nằm trong cùng của đáy mắt) làm giảm thị lực.
- Ngộ độc mãn băng phiến có thể gây vỡ hồng cầu, gây thiếu máu mãn tính làm mệt mỏi, cáu gắt, hay chóng mặt, làm việc kém, trẻ em thì chậm lớn. Gây tổn thương não bộ làm đi đứng khó khăn, không điều hòa và phối hợp được các động tác của tay chân, suy giảm trí nhớ, tổn thương gan, thận.
Đặc biệt, Cơ quan nghiên cứu về ung thư quốc tế đã xếp băng phiến (dù thế hệ cũ hay mới) vào nhóm IIB tức là nhóm có khả năng gây ung thư cho con người, tuy nhiên ở mức độ thấp.
Cách xử trí ban đầu và phòng ngừa ngộ độc băng phiến
Để đảm bảo an toàn khi sử dụng băng phiến (long não) đuổi côn trùng, người dùng nên trang bị cho mình những kiến thức cơ bản trong việc xử trí ngộ độc cũng như phòng ngừa ngộ độc hiệu quả.
– Cách xử trí ngộ độc băng phiến
Cách xử trí ngộ độc băng phiến như sau:
- Đưa nạn nhân ra nơi thoáng mát thông khí để tránh hít thêm hơi băng phiến.
- Rửa sạch miệng, môi, da, tay chân bằng nước.
- Các bạn lưu ý tránh dùng tinh dầu hay chất béo vì sẽ khiến băng phiến hấp thu nhanh hơn.
- Nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Ngộ độc băng phiến hiện không có thuốc giải đặc hiệu cho ngộ độc băng phiến, tất cả là điều trị hỗ trợ và nâng đỡ.
– Cách phòng ngừa ngộ độc băng phiến
Sau đây là những lưu ý khi sử dụng băng phiến để tránh ngộ độc:
- Hạn chế sử dụng băng phiến, cần thiết thì chỉ sử dụng 1-2 viên trong tủ kín. Khi mở tủ lấy quần áo, đồ đạc nên thao tác nhanh gọn và đeo khẩu trang để tránh phải hít nhiều hơi độc từ băng phiến.
- Tuyệt đối không dùng băng phiến với mục đích tẩy mùi trong phòng, trong nhà vệ sinh, hay trong môi trường sinh sống xung quanh của chúng ta, nhất là nơi không thoáng khí, điều này rất nguy hiểm.
- Đối với trẻ nhỏ, cha mẹ lưu ý sau khi lấy quần áo từ trong tủ bảo quản ra nên phơi ngoài nắng để bay hết mùi rồi hãy cho trẻ sử dụng.
- Bậc phụ huynh lưu ý phải để băng phiến cao ngoài tầm với của trẻ nhỏ vì các viên băng phiến rất giống kẹo lại có mùi thơm và có vị ngọt nên trẻ sẽ nghĩ là kẹo và khi ăn phải thì sẽ rất nguy hiểm.
Bài viết giúp các bạn giải đáp thắc mắc lông não có hại không cũng như biết được viên băng phiến (long não) là gì, công dụng như thế nào. Qua bài viết chúng ta biết được những nguy hiểm nếu dùng băng phiến không đúng cách và cách xử trí, phòng ngừa ngộ độc băng phiến hiệu quả. Hy vọng bài viết cung cấp cho các bạn những thông tin, kiến thức hữu ích trong việc cẩn trọng bị ngộ độc khi dùng băng phiến đuổi côn trùng.
